Τα εαυτού πράττειν και το δημόσιο συμφέρον

 

 

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου

Ξέρετε γιατί βρισκόμαστε σε διαρκές οικονομικό αδιέξοδο και σε κοινωνική τύφλωση; Διότι εμπιστευτήκαμε τη ζωή μας σε μια πολιτικο-επιχειρηματική τάξη που δεν ξέρει να «διαβάζει» και να «γράφει». Η ανάγνωση και η γραφή αν δεν έχουν παραγωγικό αποτέλεσμα, αλλά απλώς διαχειρίζονται την κατανάλωση, τότε είναι επιζήμιες μακροχρονίως για την κοινωνία. Οδηγούν στην οπισθοδρόμηση και όχι στην ανάπτυξη. Εκεί όπου η κριτική δεν αποσκοπεί στην αλλαγή των πολιτικών όρων των κοινωνικών σχέσεων, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, είναι παιδαριώδης άσκηση και συντηρητική προσέγγιση. Αποτελεί στοιχείο διασκέδασης. Είναι κοινωνικό σκουπίδι που ρυπαίνει τον δημόσιο χώρο.

Ας μην αυταπατώμεθα, η Ελλάδα δεν αποτελείται από ένα σύνολο αυτόνομων, αναρχικών κοινοτήτων. Είναι Δυτικό κράτος που διακυβερνάται από μια άρχουσα τάξη, η οποία στήριξε τον δικομματισμό τής μεταπολίτευσης και στηρίχθηκε σε αυτόν. Αυτή η τάξη οδήγησε τη χώρα σε πτώχευση, αλλά τώρα θρασύτατα επιχειρεί να μετακυλήσει την ευθύνη στην κοινωνία. Είναι τόσο αχρείοι που αντί να ομολογήσουν την ήττα τους, είναι........

 ικανοί να πράξουν αυτό που έκαναν όμοιοί τους στην Ευρασία. Μέσα σε έναν αιώνα από διαπρύσιοι καπιταλιστές να μεταβληθούν σε σκληροπυρηνικούς κομμουνιστές, για να μεταμορφωθούν και πάλι σε μέλη της καπιταλιστικής ολιγαρχίας.

 

Προκαλούν, διότι δεν μάθανε ότι υπάρχουν όρια στη φτήνια και στον εκχυδαϊσμό του λόγου.  Δεν μάθανε ότι υπάρχουν όρια, διότι ο λαός δεν έμαθε, από την πλευρά του, πώς να αντιδρά πολιτικά όταν οι αντιπρόσωποί του και οι «εκλεκτοί» του ξεπερνούν τα όρια της αντοχής του. Πώς να το μάθει και από πού; Δικό τους πολιτισμικό προϊόν είναι, το οποίο τώρα αρνούνται και εξευτελίζουν.

 Όσοι αντισταθήκαμε…εξαφανιστήκαμε και εάν δεν υπήρχαν τα blogs μάλλον θα είχαμε σβήσει κοινωνικά δια παντός. Μετά θα μας κατηγορούσαν για υπερατομισμό, για ελιτισμό και για «selfism», μπορεί και για τρέλα, που όμως δεν …το παίζει «τρέλα», ώστε να την σκαπουλάρει από το στρατό και τις κοινωνικές ευθύνες! Έτσι συνηθίζουν να αντιμετωπίζουν τους ανυπότακτους στην σύγχρονη ελληνική νταβαδοκρατία, πελατών, οπαδών και πατρώνων.

Παρακολουθώ, μάλλον αποσβολωμένος, τον πολιτικό λόγο στην πατρίδα μας να περιστρέφεται γύρω από τα δημοσιονομικά και τον περιορισμό της κατανάλωσης, δικαιολογώντας την ύφεση που προκαλεί η στρατηγική του ΔΝΤ, δίχως κανείς να συνδέει την κρίση με την παραμορφωτική διάσταση της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Είναι σαν να μην καταλαβαίνει κανείς ότι η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, με τον μεταπρατικό της χαρακτήρα, που επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην καταναλωτική αγορά, είναι η οικονομική αιτία του σημερινού αδιεξόδου. Ενός αδιεξόδου, το οποίο επιχειρείται να ξεπεραστεί μέσω της διεύρυνσής του και όχι με την επιλογή μιας άλλης οδού, μιας άλλης πιθανότητας κοινωνικής οργάνωσης που θα επαναπροσδιορίζει το δημόσιο συμφέρον.

Η «επιχειρηματικότητα» στη χώρα μας προφανώς «παρεξήγησε» την ιδέα του Πλάτωνα, «τα εαυτού πράττειν», μια και λόγω αγραμματοσύνης δεν εννόησε βαθύτερα το «The wealth of nations» του ταλαίπωρου Adam Smith. Δεν κατάλαβε η επιχειρηματική τάξη ότι για να υπάρξει ως προοδευτικός παράγοντας θα πρέπει να βλέπει μακρύτερα από την τσέπη της. Υπεξαιρώντας διαρκώς περισσότερο πλούτο από τις ροές της πραγματικής οικονομίας καταλήγεις να κατασπαράζεις τις σάρκες της κοινωνίας που είναι αυτή, που μέσω της συμπυκνωμένης εργασίας και εμπειρίας της θα σου προσφέρει τη δυνατότητα να συνεχίσεις να κερδίζεις.

 

Η δημοσιονομική κρίση είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της μεγάλης «παρεξήγησης» που υπήρξε στο ζήτημα της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Ο Έλληνας μεγαλοεπιχειρηματίας θεώρησε ότι το ατομικό του συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα, αν λειτουργούσε ως πολιτικός μεγαλοπαράγοντας και νταβάς στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική σφαίρα. Δεν έμαθε από τον Γερμανό ή τον Σουηδό «συνάδελφο του», ούτε καν από τον Τούρκο, αλλά μάλλον από πρακτικές μαυραγοριτών και μαφιόζων. Κρίμα, καθώς ο γράφων είχε τη τύχη να γνωρίσει και μια άλλη, διαφορετική, φιλοπρόοδη κατηγορία επιχειρηματιών στην Ελλάδα, την οποία, στο βαθμό που δεν πέτυχαν να ενσωματώσουν οι νταβατζήδες στο σύστημα τους, την εξόντωσαν σε συνεργασία με τους πολιτικούς της διαπλοκής.

Σήμερα όσοι θρηνείτε για την φτωχοποίηση της κοινωνίας, κλάψτε διπλά  για την εξάλειψη της επιχειρηματικότητας. Αυτός δεν είναι ο τρόπος για να πλουτίζεις, αλλά για να κερδίζεις, υπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον. Γνώρισα Γερμανούς επιχειρηματίες που καθόλου δεν τους ενοχλούσε η «χρυσή μετοχή» του γερμανικού δημοσίου. Ανθρώπους που θεωρούν ότι τα δημόσια αγαθά πρέπει να παραμείνουν υπό τον έλεγχο του κράτους και να διευρυνθούν, δίχως να στερούν την δυνατότητα ανάπτυξης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, καί εντός του δημόσιου χώρου, με την προϋπόθεση ότι η καινοτομία θα αυξάνει την παραγωγικότητα της εργασίας και ότι η ανταγωνιστικότητα δεν θα στηρίζεται στην εσωτερική υποτίμηση.  Αυτή η προσέγγιση παράγει κοινωνικό πλούτο, ενώ η ελληνική πλουτοκρατική πρακτική είναι βόμβα στα θεμέλια του κράτους και παράγοντας κοινωνικής αποσύνθεσης.

Εδώ, φτάσαμε να θεωρούμε «δημόσιο συμφέρον» την ύπαρξη ενός ισχυρού ευρώ, και ευλογία την κατάρρευση της κατανάλωσης στην Ελλάδα για την συγκυριακή  διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των αναπτυγμένων βιομηχανικών χωρών της ΕΕ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το καθεστώς προπαγανδίζει την εκποίηση του δημοσίου, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα του ιδιωτικού τομέα, μέσω της εσωτερικής υποτίμησης σε συνδυασμό με την εξάλειψη του ανταγωνισμού από τις ΔΕΚΟ! Άρα, το «δημόσιο συμφέρον» συνηγορεί κατά την γνώμη τους υπέρ του ιδιωτικού συμφέροντος αυτών που μέχρι τώρα έδειξαν να περιφρονούν τα συμφέροντα των δύο-τρίτων της κοινωνίας, ώστε να στραφούν στις εξαγωγές με έναν τρόπο μαγικό! Με τη συγκεκριμένη διάσταση της επιχειρηματικότητας στη χώρα και «κινεζικοί μισθοί» να επιβληθούν, η χώρα ελάχιστα θα αυξήσει τις εξαγωγές της, ενώ μάλλον θα δει το ΑΕΠ της να καθηλώνεται για πολλά χρόνια. Αντί να εξετάσουν οι κυβερνώντες (ποιοι κυβερνώντες!!) πώς θα αναπτύξουν την παραγωγικότητα του δημοσίου με νέες, σύγχρονες οργανωτικές δομές και τεχνολογικές εφαρμογές, προβληματίζονται πώς θα ξεφορτωθούν εργαζόμενους και μονάδες, παραδίδοντας στην αποτυχημένη επιχειρηματική τάξη της χώρας, ότι επικερδές. Σήκω Πλάτωνα να δεις τα παιδιά της αλλαγής!

Αυτή καθαυτή η επιχειρηματικότητα είναι υπόθεση δημοσίου συμφέροντος και ως δημόσιο αγαθό θα έπρεπε να αναπτύσσεται. Αυτό προϋποθέτει την ανάπτυξη μιας μορφής παιδείας που θα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη. Δηλαδή, στην ανάπτυξη της δημιουργικής «ανάγνωσης»και «γραφής». Μην διαβάζεις τούτες τις αράδες για να εξετάσεις την ορθότητά τους ή την προσαρμογή τους στη «κοινή λογική», ή ακόμη για να «ψυχολογήσεις» τον γράφοντα, αλλά προχώρα να κατασκευάσεις τις δικές σου… όχι κατ’ ανάγκην αράδες!  Τούτο απαιτεί εξοικείωση με τη γραμματική της επιστήμης και της τεχνολογίας. Γνώση των βασικών εννοιών και πώς αυτές κατασκευάζουν πραγματικότητες μέσω ιδιαίτερων discourses: αυτοκίνητα, αεροπλάνα, λογισμικά, οργανωτικές δομές, πληροφορικά συστήματα, θεωρία ή ποίηση, λόγο, τέχνη και τεχνική.

Στην Ελλάδα η επιχειρηματικότητα συκοφαντήθηκε, διότι συνδέθηκε με την σημειολογία του καταναλωτισμού και όχι με εκείνη της παραγωγής. Ο νεοφιλελεύθερος λόγος αναμείχθηκε με τον ψευδομαρξιστικό για να εμφανίσουν την επιχειρηματικότητα ως τεχνική ή στρατηγική δημιουργίας αποκλειστικά κερδών και όχι κοινωνικής ευημερίας. Για να προσεγγίσεις το τελευταίο πρέπει να ξεκινήσεις από τα βασικά: από τον σαφή προσδιορισμό του δημόσιου συμφέροντος, το οποίο εξυπηρετείται με την ανάπτυξη παραγωγικών θεσμών, που με τη σειρά τους προνοούν για την κοινωνική δικαιοσύνη. Η τελευταία δεν θα πρέπει να συνδέεται με την κατανάλωση, την καταναλωτική δύναμη κλπ, αλλά την ισότιμη συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία (από την παιδεία και την εκπαίδευση έως την βιομηχανία και την αγορά). 

 

Μόνον έτσι ο φιλελευθερισμός μπορεί να συνυπάρξει με την δημοκρατία. Σε αντίθετη περίπτωση βρίσκεσαι υπό την απειλή καπιταλιστικών κρίσεων, οι οποίες μπορεί να καταστούν πολιτικά ανεξέλεγκτες, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα. Εδώ, πήραμε τον καπιταλισμό μας λάθος και αποφασίσαμε να υποβαθμίσουμε τη ζωή και το μέλλον των πολιτών, αντί να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με την πολιτική, την ζωή και τον κόσμο, με ένα δημιουργικό τρόπο και παραγωγική διάθεση. Αντί να μάθουμε ξανά πώς να παράγουμε, προσπαθούμε να μάθουμε πώς θα καταναλώνουμε λιγότερα. Αυτό είναι το ιδεολόγημα των νεο-αποικιών και όχι αυτόνομων κρατών, που παλεύουν να βρουν τον δόμο τους στη μεταβιομηχανική εποχή.

Εύχομαι το 2011, οι Έλληνες να συνειδητοποιήσουμε ότι αν δεν το… πάρουμε από την αρχή, δεν θα μπορέσουμε με αυτοπειθαρχία και λαϊκή οργάνωση να απαλλαγούμε από την παρασιτική πολιτικο-οικονομική τάξη των αγραμμάτων που μας έκατσε στο σβέρκο και μας καθοδηγεί «υπεύθυνα» στην καταστροφή. Η απελευθέρωση περνά μέσα από τη δημιουργία, την γνώση, τον κόπο και το ρίσκο της, αλλιώς είναι φενάκη, η οποία καταλήγει σε αλλαγή νταβά. Τα εαυτού πράττειν λοιπόν, αλλά μόνον στο πλαίσιο ενός δημοσίου συμφέροντος που θα υποστηρίζει και θα υπερασπίζεται την ευημερία των δύο-τρίτων της κοινωνίας σε ένα περιβάλλον διαρκούς εκδημοκρατισμού.

Η άρχουσα τάξη της Ελλάδας δεν διακρίνεται από «αριστοκρατική» αξιοπρέπεια, αλλά από ξετσιπωσιά. Πολιτικοί και μεγαλοεπιχειρηματίες συμπεριφέρονται σαν τους χειρότερους παραγοντίσκους ποδοσφαιρικών σωματείων, που έπεσαν στην Β’ Εθνική. Φταίει ο κακομαθημένος λαός για την διακυβέρνηση και όχι όσοι ασκούσαν την εξουσία, την παραεξουσία, την εξουσιαστική σημειολογία (βλέπε TV) και ελάμβαναν τις αποφάσεις στο όνομά του, διαλαλούν με τον βασανιστικά υποκριτικό τρόπο τους. Εύχομαι, λοιπόν, καλή χρονιά με τα λόγια του πιο παρεξηγημένου ίσως Έλληνα, διαχρονικώς, όχι του Πλάτωνα, αλλά του Επίκουρου: ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ, αλλά πάντα με τη συνείδηση του ΔΗΜΟΥ!