Ήταν 1η Ιανουαρίου του 2002 όταν αρχηγοί κρατών και πρωθυπουργοί έβγαζαν περήφανοι φωτογραφίες υπό το φόντο του ενιαίου νομίσματος που υιοθέτησαν οι χώρες οι οποίες ασπάστηκαν την ΟΝΕ.
Η σημαντική, κατά τ’ άλλα, προσπάθεια, που ουσιαστικά ξεκίνησε με την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992, πήρε σάρκα και οστά δέκα χρόνια αργότερα, ώστε το όραμα των Ευρωπαίων για μια κοινή πορεία να γίνει πραγματικότητα. Ή μήπως δεν ήταν ακριβώς έτσι;
Σήμερα, στη δύση του 2010, και εννέα χρόνια μετά την εισαγωγή του κοινού νομίσματος, βρισκόμαστε μπροστά σε εκπλήξεις που μάλλον δυσάρεστες φαντάζουν, συγκρινόμενες με τα χαμόγελα του 2002.
Η απόπειρα του κοινού νομίσματος, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, μάλλον δεν σχεδιάστηκε σωστά. Δυστυχώς, οι λίγοι σωστά σκεπτόμενοι ευρωσκεπτικιστές αποτέλεσαν ομάδα ...
Η σημαντική, κατά τ’ άλλα, προσπάθεια, που ουσιαστικά ξεκίνησε με την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1992, πήρε σάρκα και οστά δέκα χρόνια αργότερα, ώστε το όραμα των Ευρωπαίων για μια κοινή πορεία να γίνει πραγματικότητα. Ή μήπως δεν ήταν ακριβώς έτσι;
Σήμερα, στη δύση του 2010, και εννέα χρόνια μετά την εισαγωγή του κοινού νομίσματος, βρισκόμαστε μπροστά σε εκπλήξεις που μάλλον δυσάρεστες φαντάζουν, συγκρινόμενες με τα χαμόγελα του 2002.
Η απόπειρα του κοινού νομίσματος, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, μάλλον δεν σχεδιάστηκε σωστά. Δυστυχώς, οι λίγοι σωστά σκεπτόμενοι ευρωσκεπτικιστές αποτέλεσαν ομάδα ...
γραφικών ή μεμονωμένες Κασσάνδρες, που δεν μπόρεσαν να περάσουν έστω την αντίπερα άποψη και εκδοχή. Παρασύρθηκαν στο ντελίριο εισαγωγής του ευρώ, που με μαθηματική ακρίβεια θα αντιμετώπιζε προβλήματα στην πρώτη τρικυμία. Φωνές ακόμα και μέσα από την άλλοτε κραταιά Bundesbank δεν εισακούστηκαν.
Το σημαντικότερο ίσως λάθος, πέραν όσων διαδραματίστηκαν μετά την εισαγωγή του ευρώ, ήταν η απουσία δημοσιονομικής ενοποίησης, σε πρώτη φάση, και πολιτικής σε απώτερη.
Το σημαντικότερο ίσως λάθος, πέραν όσων διαδραματίστηκαν μετά την εισαγωγή του ευρώ, ήταν η απουσία δημοσιονομικής ενοποίησης, σε πρώτη φάση, και πολιτικής σε απώτερη.
Η σωστή σειρά θα έπρεπε να είναι πολιτική ενοποίηση, δημοσιονομική ενοποίηση και, τέλος, νομισματική ενοποίηση. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με αυτό που έκαναν οι ΗΠΑ αμέσως μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, το 1865. Ενώθηκαν πολιτικά, καθιέρωσαν κεντρικό ταμείο (εσόδων - εξόδων) για την ομοσπονδία και μετά εισήγαγαν το ενιαίο δολάριο για ολόκληρη τη χώρα.
Ίσως οι ενωμένες πολιτείες της Ευρώπης να είναι πραγματικότητα κάποια στιγμή στο μέλλον, παρά το μωσαϊκό που καλούνται να συνονθυλεύσουν. Όμως, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η τρέχουσα αρνητική τροπή της κρίσης χρεών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ήταν "αχρείαστη" τουλάχιστον για τους θιγόμενους. Αν και αυτό δεν σημαίνει ότι οι χώρες που είναι στημένες στον τοίχο (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία κ.ά.) είναι άμοιρες ευθυνών, τα τραγικά λάθη των κυβερνήσεων έδωσαν απλώς τη χαριστική βολή.
Ένα εξασκημένο στους αριθμούς μάτι θα μπορούσε εύκολα να διακρίνει το 2002 ότι τα κράτη του Νότου, για παράδειγμα, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, εμφάνιζαν συνεχώς διευρυνόμενα ισοζύγια πληρωμών με τα υπόλοιπα του Βορρά.
Κροκοδείλια δάκρυα εκ των υστέρων δεν ωφελούν. Όμως, ΗΤΑΝ ΠΑΣΙΦΑΝΕΣ, χρόνια πριν κυκλοφορήσει το ενιαίο νόμισμα, ότι η σύγκλιση των ευρωπαϊκών επιτοκίων (προς τα κάτω) για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου θα ήταν πηγή πολλών κακών στη συνέχεια.
Η σύγκλιση των επιτοκίων και η σημαντική μείωση των spreads σε σχέση με τα ισχυρά γερμανικά ομόλογα δεν ήταν τίποτε άλλο από "επιδότηση" επιτοκίου των Βορρείων προς τους Νότιους για κατανάλωση προϊόντων των Βορρείων φυσικά.
Κι όταν το πάρτι τελείωσε, οι πολιτικοί είχαν ξοδέψει τα δανεικά (με χαμηλότερα επιτόκια στην αρχή) σε παροχές και σε άλλα σκοτεινότερα projects, οι επιχειρηματίες είχαν επενδύσει (με δανεικά επίσης) σε σχέδια υποθέτοντας ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης στο διηνεκές, ενώ οι απλοί καταναλωτές είχαν υπερδανειστεί από τις επιθετικές τράπεζες μέχρι εκεί όπου δεν πήγαινε άλλο.
Ο λογαριασμός ήρθε. Ο διακόπτης έκλεισε και το παιχνίδι της κολοκυθιάς για μετάθεση ευθυνών σε κάποιον τρίτο έχει ξεκινήσει από τις μέρες όπου και οι "βασιλείς" ξεγυμνώθηκαν το 2008.
Το μέλλον είναι θολό και ιδιαίτερα αρνητικό, τουλάχιστον μέχρι να φύγει ο αέρας που σάρωσε τις κάθε λογής τιμές στο διάβα του. Το χειρότερο όμως όλων, κατανοώντας ότι οι ηγέτες των χωρών της Ε.Ε. είναι ίσως εκτελεστικά όργανα αυτών που διαχειρίζονται σιωπηρά τις διεθνείς ροές του χρήματος, μέχρι στιγμής ΔΕΝ χτυπούν την καρδιά του προβλήματος, αλλά μόνο τα συμπτώματα.
Το δόγμα Greenspan - Βernanke για αντιμετώπιση των προβλημάτων από μία φούσκα μετά το σκάσιμό της έχει ευρεία απήχηση και στην Ε.Ε. Δυστυχώς, η συνεχής μετάθεση των προβλημάτων για όλο και αργότερα δημιούργησε μια κουλτούρα σκέψης η οποία χρεοκόπησε.
Όμως, οι άνθρωποι που κρατούν τις τύχες των λαών έχουν αποδείξει ότι μόνο γι' αυτούς δεν εργάζονται, και άρα οδηγούν επίσης σε χρεοκοπία και τις χώρες τους. Κι αφού αυτό αποτελεί πεποίθηση εκατομμυρίων πολιτών στην Ε.Ε., το αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης θα είναι οδυνηρό για όλους, καθώς λύση με το γάντι δεν μπορεί να δοθεί.
Οι αδύναμες χώρες του Νότου θα έπρεπε να είχαν αποχωρήσει από το κοινό νόμισμα όσο ήταν καιρός, και ίσως αναίμακτα. Όμως αυτό θα έθιγε όλους εκείνους που δούλεψαν για το όραμα του ευρώ και όλους αυτούς που ακόμα και σήμερα ζούνε από αυτό.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες της Ε.Ε. είναι εκατοντάδες χιλιάδες. Όλοι αυτοί και τα αφεντικά τους θα προσπαθήσουν να συντηρήσουν, στο όνομα του συμφέροντος των λαών, το οικοδόμημα που ήταν ασταθές από την αρχή.
Η διατήρηση όμως του ευρώ με την τωρινή του σύνθεση και τις προσπάθειες να δώσουν λύση με εσωτερικές υποτιμήσεις συνθλίβει τις κοινωνίες των χωρών. Οι συνέπειες είναι ανυπολόγιστες. Για κάποιους δυστυχώς θα είναι θλιβερές.
Σπύρος Ε. Βασιλείου
Ηλίας Ν. Μπούσιος
Euro2day
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου