Σιδηρόδρομος - Η Siemens απασφάλισε τη βόμβα του ΟΣΕ

Αθήνα

Η πρώτη «έκρηξη» της βόμβας που λέγεται ΟΣΕ σημειώθηκε πριν από λίγες ημέρες, έπειτα από την καταγγελία της σύμβασης 994 (Πειραιάς – Αθήνα – Τρεις γέφυρες) από το διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού, λόγω της συμμετοχής της Siemens στο εν λόγω έργο.
Κατόπιν της διάλυσης της πολύπαθης σύμβασης, η οποία συνήφθη με την κοινοπραξία Άκτωρ – Τέρνα – Siemens και αποτελούσε συγχρηματοδοτούμενο έργο, ανοίγει ο ασκός του...

 Αιόλου στους ελληνικούς σιδηροδρόμους.
Και αυτό διότι η καταγγελία της σύμβασης, σε συνδυασμό με την λήξη των προθεσμιών που έδωσε η Ε.Ε. για την αποπεράτωση της ηλεκτροκίνησης του δικτύου, αλλά και την εγκατάλειψη - ανακαινισμένων με ευρωπαϊκό χρήμα- σιδηροδρομικών γραμμών, αναμένεται να οδηγήσει σε ένα ντόμινο στο σύνολο των έργων του ΟΣΕ, που θα καταλήξει αφ’ ενός στην καταβολή αποζημιώσεων στις κατασκευάστριες εταιρίες και αφ’ ετέρου στην επιστροφή εκατοντάδων εκατ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το χειρότερο σενάριο του ΟΣΕ απειλεί να γίνει πραγματικότητα.


Το γεφύρι της ηλεκτροκίνησης

Το πρώτο μεγάλο «αγκάθι» είναι το έργο της ηλεκτροκίνησης Πειραιώς – Αθηνών- Θεσσαλονίκης – Ειδομένης, που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια και έπρεπε να είχε καταστεί λειτουργικό έως την 31η Δεκεμβρίου του 2010. Ωστόσο, ηλεκτροκίνηση υπάρχει μόνο βορείως του Δομοκού, αν και πρακτικά λειτουργεί από την Λάρισα και πάνω.
Και αυτό διότι, αν και οι ηλεκτράμαξες θα μπορούσαν να τροχοδρομούνται από τον Δομοκό, επιτυγχάνοντας σημαντικό περιορισμό του λειτουργικού κόστους, αισθητή μείωση χρόνου ταξιδιού και ποιοτικά καλύτερο ταξίδι, τα σωματεία των σιδηροδρομικών διαφωνούν εδώ και δύο χρόνια γύρω από το ποιος θα συνδέει την ηλεκτράμαξα με τα βαγόνια! Με εξαίρεση το τμήμα Τιθορέας – Δομοκού, που δεν είχε συμπεριληφθεί στο φιλόδοξο έργο, το νότιο κομμάτι της σιδηροδρομικής γραμμής έως και την Αθήνα έχει υποστεί μαζικές κλοπές, με αποτέλεσμα η ηλεκτροκίνηση να έχει τεθεί εκτός λειτουργίας. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της ζημίας, η εγκατάσταση της ηλεκτροκίνησης πληρώθηκε από το δημόσιο περί τα 50.000 ευρώ ανά χιλιόμετρο διπλής γραμμής, όταν οι συμμορίες που ξηλώνουν τον χαλκό από τα ηλεκτρικά καλώδια, τον πωλούν στα χυτήρια για 4 ευρώ το κιλό!

Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, την τελευταία πενταετία έχουν κλαπεί 240 χιλιόμετρα καλωδίου ηλεκτροκίνησης, έγκλημα το οποίο κόστισε στο δημόσιο σχεδόν επτά εκατ. ευρώ. Το έργο της ηλεκτροκίνησης ξεκίνησε με προϋπολογισμό 160 εκατ. ευρώ και σήμερα έχει φτάσει σχεδόν στα 200, εκ των οποίων τα 130 προέρχονται από ευρωπαϊκούς πόρους.
Όπως εκτιμούν στελέχη των σιδηροδρόμων, η επιστροφή αυτών των χρημάτων (εντόκως και με πρόστιμο) θα συμπαρασύρει και την πλειονότητα των συνδεομένων με το εγχείρημα της ηλεκτροκίνησης έργων.

Το δράμα ξεκίνησε με Siemens

Λόγω της συμμετοχής της Siemens - και της συνεπαγόμενης πολιτικής και εισαγγελικής εμπλοκής στο εν λόγω έργο- ο ΟΣΕ κατήγγειλε τη σύμβαση 994, που αφορούσε το έργο Πειραιάς – Αθήνα – Τρεις γέφυρες. Η διοίκηση του οργανισμού έκρινε ότι, λόγω των αλλαγών στην αρχική σύμβαση του 2005, θα πρέπει να καταγγελθεί η συμφωνία και το έργο να επαναπροκηρυχθεί από την ΕΡΓΟΣΕ, η οποία «τρέχει» τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Το έργο είχε αρχικό προϋπολογισμό 162 εκατ. ευρώ, ο οποίος αναθεωρήθηκε στα 190, έπειτα από την τροποποίηση του έργου για να συμπεριλάβει τις υπογειοποιήσεις που ζητούσαν οι κάτοικοι των περιοχών, από όπου περνούν οι γραμμές, οι οποίες έγιναν δεκτές από τον τότε υπουργό Μεταφορών, κ. Κ. Χατζηδάκη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πιστώσει υπέρ του έργου συνολικά 98 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων έχουμε ήδη εισπράξει τα 53. Αυτά τα χρήματα πρέπει να θεωρούνται χαμένα, ενώ μεγάλες αποζημιώσεις δύναται να αιτηθεί στα δικαστήρια η κοινοπραξία. Πέραν τούτου, η Αθήνα θα μείνει με ένα τεράστιο γιαπί και έναν άχρηστο σιδηροδρομικό σταθμό, τον οποίον δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει η ειδική γραμματεία Αποκρατικοποιήσεων.

Η μπάλα θα πάρει και τα υπόλοιπα έργα

Εάν η Κομισιόν εξαντλήσει την αυστηρότητά της – κάτι ιδιαίτερα πιθανό, λόγω της σταθερής αδυναμίας της Ελλάδας να τηρήσει χρονοδιαγράμματα και προϋπολογισμούς – θα υπάρξουν επιπτώσεις και στο αμέσως επόμενο συνδεόμενο έργο, που είναι το «Τρεις Γέφυρες – ΣΚΑ».
Η συγκεκριμένη παρέμβαση είχε αρχικό προϋπολογισμό 102 εκατ. ευρώ και είχε ενταχθεί πλήρως στο ΕΣΠΑ, με την Ευρώπη να καλύπτει εξ ολοκλήρου την χρηματοδότησή του. Λόγω κατοπινών τροποιήσεων, ο προϋπολογισμός του ανέβηκε στα 170 εκατ. ευρώ, με το δημόσιο να αναλαμβάνει καθ' ολοκληρία την αύξηση της δαπάνης. Ήδη, στον λογαριασμό του ΟΣΕ έχουν μπει σχεδόν 50 εκατ. ευρώ από την Ε.Ε., τα οποία τίθενται εν κινδύνω.
Μάλιστα, η «καραμπόλα» θα πάρει και το έργο Οινόη - Χαλκίδα, το οποίο, επίσης, έχει υποστεί δολιοφθορές. Το συνολικό έργο (ανακαίνιση της γραμμής, σηματοδότηση και ηλεκτροκίνηση) προϋπολογίστηκε στα 18,5 εκατ. ευρώ, με την ηλεκτροκίνηση να αφορά τα 8,2 εκατ. ευρώ, ενώ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής κατά 50%.
Αυτό το ενιαίο σιδηροδρομικό πλέγμα (Τιθορέα - Οινόη/Χαλκίδα - Αθήνα - Πειραιάς) βρίσκεται στην «γκρίζα ζώνη» των ευρωπαϊκών κανονισμών, καθώς δεν έχει αποσαφηνιστεί, εάν θα καταπέσει μόνο το σκέλος της ηλεκτροκίνησης ή ολόκληρο το έργο. Στη δεύτερη περίπτωση, τα πράγματα θα καταστούν δραματικά, καθώς θα καταρρεύσει ένας φιλόδοξος και απαραίτητος σχεδιασμός δεκαπενταετίας, ενώ θα επιστραφούν στην Ε.Ε. σχεδόν 340 εκατ. ευρώ!
Αχιλλέας Χεκίμογλου